Zabytki według chronologii

Zabytki według surowca

1346 AD – 1575 AD

Początek i koniec tego okresu wyznaczają ścisłe daty: rok 1346 odnoszący się do rozpoczęcia przez księcia Barnima III budowy murowanego, gotyckiego zamku, oraz rok 1575 określający zapoczątkowanie przez księcia Jana Fryderyka generalnej jego przebudowy w stylu renesansowej rezydencji. Program budowy gotyckiego zamku przewidywał wzniesienie kamiennego domu dla księcia, kościoła pod wezwaniem św. Ottona, muru cmentarnego, muru otaczającego podwórzec.

W ciągu około 230 lat funkcjonowania na terenie zamku pojawiło się wiele innych obiektów, wznoszonych i rozbieranych w miarę potrzeb i konieczności.

Pojemnik drewniany Okrągły w rzucie pojemnik wykonano na tokarce. Jego górna część została uformowana w taki sposób, aby osadzona na niej pokrywka nakrywała część ścianki i jednocześnie była dobrze umocowana. Na powierzchni widnieją pasma dookolnych żłobków wykonanych precyzyjnie dzięki mocniejszemu naciskowi noża tokarskiego. Uważa się, że pojemniki tego typu wykorzystywano do przechowywania soli, ziół lub przypraw. Niemal identyczny pochodzi z Lubeki, z warstw datowanych na XIV–XV wiek.
Miska drewniana, tzw. wieloboczna Miskę tę wyróżnia wieloboczny zarys krawędzi wylewu uzyskany dzięki odpowiedniemu ciosaniu ścianki zewnętrznej. Wnętrze było formowane na tokarce. Produkcja takich mis wymagała zastosowania cyrkla i znajomości reguł geometrii wykreślnej. Kształt wieloboczny uważa się niekiedy za naśladownictwo występujących w tym samym czasie toczonych obustronnie mis tzw. gwiaździstych, chociaż nie można wykluczyć, że jest to rozwinięta forma mis ciosanych zewnętrznie z kolistym wylewem. Na dnie jest widoczny ślad po zaczepie tokarki. Misy okrągłe i wieloboczne użytkowano aż do XVI stulecia.
Drewniana miseczka klepkowa Naczynie składało się z okrągłego, cienkiego denka i małych trapezowatych klepek. To uformowanie klepek nadało mu kształt donicowaty. Cechą charakterystyczną tego typu naczyń są specjalne schodkowate zaciosy na zewnętrznej powierzchni klepek, służące do oparcia wiklinowych obręczy oraz płytki rowek wątoru przy ich dolnej krawędzi od wnętrza, w który „wchodziło” dno. Miały uniwersalne zastosowanie, w zależności od gabarytów mogły służyć jako naczynia do spożywania pokarmów bądź przechowywania produktów lub jako kubki do picia. Były w powszechnym użyciu na terenie całej Europy od XI do XV wieku, na co wskazują znaleziska archeologiczne.
Gwóźdź żelazny Duże gwoździe z czworobocznym trzpieniem i lekko wypukłą główką pierwotnie owalną lub kolistą wykonywano w specjalnych gwoździownicach, w lokalnych kuźniach. Można je znaleźć w nawarstwieniach kulturowych o różnej chronologii – od średniowiecza do czasów nowożytnych. Nadawały się do łączenia elementów drewnianych mebli, stosowano je także w stolarce budowlanej. Dzięki ładnie uformowanej główce mogły być wykorzystywane nawet w widocznych miejscach.
Dzwon tzw. Srebrny z zachowanym jarzmem Został odlany z brązu przez nieznanego z imienia ludwisarza. Charakteryzuje się gładkim płaszczem oddzielonym od wieńca żłobkami. Na szyi jest widoczna inskrypcja wykonana minuskułą gotycką, ujęta dwoma wąskimi pasami żłobków. Do 1988 roku dzwon Srebrny znajdował się na wieży zamkowej, skąd usunięto go z powodu złego stanu zachowania elementów mocujących. Prawdopodobnie należał do wyposażenia kościoła zamkowego pod wezwaniem św. Ottona.
Osełka Mocne zeszlifowanie powierzchni sugeruje, że prezentowana osełka była długo użytkowana i to w jednakowy sposób. O jej intensywnym używaniu świadczy też niewielka grubość i odłamanie części pracującej. W zachowanym fragmencie jest widoczny regularnie nawiercony otwór do przewlekania sznurka lub rzemienia służącego do zawieszania osełki bądź przytraczania jej do paska. Umieszczanie podręcznych narzędzi i przyborów na wbitych w ścianę kołkach lub hakach było praktyką powszechnie stosowaną przez rzemieślników chroniących w ten sposób wyposażenie swoich warsztatów przed rozproszeniem.
Osełka Nieco inny typ osełki, większy, bez otworu do zawieszania. Na jego powierzchni są widoczne ślady pracy – rysy będące pozostałością po przesuwaniu żelaznego ostrza. Egzemplarz wyraźnie odłamany zaraz za nieco cieńszym końcem stanowiącym rodzaj uchwytu i zapewne dlatego porzucony.
Naczynie gliniane – trójnóżek-rondelek Naczynie zasługuje na szczególną uwagę ze względu na atrakcyjne zdobienie powierzchni zewnętrznej. Baniasty brzusiec pokryty żółtym szkliwem ma wyraźnie zaznaczone dookolne żłobki. Od styku brzuśca z szyjką do krawędzi wylewu czerep pokryto zielonym szkliwem dodatkowo zdobionym drobnymi dołeczkami, spod których ładnie przebija barwa żółta. Niewielki, ale wyraźny wałeczek oddziela brzusiec od cylindrycznej szyjki. Tuż pod krawędzią wylewu wykonano natomiast wyraźny rowek, który uwypukla wałeczkowate zgrubienie krawędzi wylewu. Wnętrze naczynia jest pokryte żółtym szkliwem. Nóżki rondelka są nieco wygięte, co optycznie nadaje naczyniu lekkości. Podobne okazy datowane na XVI stulecie znane są z południowej Szwecji.
Kafel Kafle ceramiczne służyły do wykładania powierzchni urządzeń grzewczych – pieców. Były wytwarzane podobnie jak naczynia na kole garncarskim, po uformowaniu wypalano je w piecach i szkliwiono. Początkowo kafle piecowe miały postać garnków z okrągłym otworem, który z czasem zmienił kształt na kwadratowy. Przytwierdzano je do ściany pieca otworem na zewnątrz. Kafle z kwadratowym otworem – tzw. miskowe – były łatwiejsze w montażu. Kafel znaleziony na Wzgórzu Zamkowym nie ma zdobienia, być może piec zbudowany z tego typu kafli służył do ogrzewania jakiegoś mniej reprezentacyjnego pomieszczenia zamku.
Ceramika budowlana – cegła W trakcie badań archeologicznych związanych z okrywaniem reliktów architektury murowanej zazwyczaj pozyskuje się duże ilości różnego rodzaju ceramiki budowlanej, przede wszystkim cegieł. Są wśród nich również tzw. kształtki, cegły w szczególny sposób profilowane. Prezentowana cegła jest specyficzną kształtką w tzw. odmianie fazowanej. Tego typu wyroby były używane przy budowie otworów – ościeży wejść i okien. Półkoliście uformowane narożniki kształtek optycznie poszerzały otwory w surowych średniowiecznych murach.
Ceramika budowlana – cegła Jest to przykład profilowanych cegieł – kształtek, wykonywanych w specjalnych formach, które były wykorzystywane w rozmaitych detalach architektonicznych, na przykład we fryzach. Prezentowana kształtka służyła do wymurowania żeber sklepiennych w tzw. sklepieniu krzyżowym. W architekturze gotyckiej występuje ono w różnych odmianach. Początkowe formy miały wyłącznie znaczenie konstrukcyjne, z czasem w coraz większym stopniu spełniały też funkcję dekoracyjną.
Ceramika budowlana – cegła Cegła – kształtka służąca do wymurowania żeber sklepieniowych w architekturze gotyckiej. Określana jest mianem cegły żebrowo-sklepieniowej. We wczesnym gotyku stosowano najprostsze sklepienie krzyżowo-żebrowe, tzw. diagonalne, z czasem wprowadzono sklepienie sześciodzielne i z żebrami pośrednimi.
Ceramika budowlana – dachówka Na szczecińskim zamku stosunkowo wcześnie, bo już w fazie budowli o konstrukcji ramowo-słupowej, zaczęto stosować ceramiczne pokrycia dachów. Widoczny tutaj element jest specyficzną formą dachówki i nosi nazwę „gąsior”. Gąsiory, leżące rzędem jeden za drugim i częściowo na siebie zachodzące, stanowiły zwieńczenie kalenicy (czyli najwyższego miejsca na dachu), nakrywając górne partie najwyższego szeregu leżących poniżej, z obu stron, płaskich dachówek.
Moneta Fenig (Schusselpfennig) bity w XVI wieku w Moguncji (Mainz). Fenigi te są nazywane miseczkowymi od techniki jednostronnego ich bicia. Moneta została wybita z lichego srebra zwanego bilonowym.
Moneta Fragment brakteata. Stan zachowania nie pozwala na bliższą identyfikację. Brakteaty to monety wybijane jednostronnie z cienkiej blaszki na miękkiej podkładce. Stempel odciśnięty wypukło na awersie pojawiał się jako wklęsły (negatyw) na rewersie. W postaci brakteatów bito przede wszystkim w XII–XIV wieku w środkowej Europie niskowartościowe denary.
Podeszwa skórzana Fragment podeszwy – łagodnie uwypuklone przedstopie z bardzo wąskim śródstopiem. Pośrodku przedstopia zachował się ślad po drewnianej szpilce, którą mocowano podeszwę do kopyta szewskiego podczas montażu. Na brzegach są widoczne charakterystyczne owalne otwory nakłuwane szydłem, przez które była wprowadzana nić łącząca spód z wierzchem. Podeszwa została znaleziona we wnętrzu studni-latryny i może pochodzić z końca XV wieku.
Miska jednostronnie toczona Egzemplarz o wielokątnym zarysie krawędzi wylewu. Kształt wieloboczny mógł być naśladownictwem występujących w tym samym czasie obustronnie toczonych mis „gwiaździstych”, ale mógł też być po prostu wyrazem panującej mody. Na dnie misy jest widoczny merk (co z niemieckiego można tłumaczyć jako „znak”, „marka”, „oznaczone”) w postaci kwadratu z zaznaczonymi przekątnymi. Merki pełniły funkcję podpisów stosowanych przez wytwórców (rzemieślników), kupców, jak również mogły być znakami własnościowymi. Misy okrągłe i wieloboczne współwystępowały od XIII i były użytkowane aż do XVI wieku.
 
Wróć do widoku kategorii