Archeologia

Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie

um zachpomMNiSW LOGOMKiDN LOGO

Po 1637 AD

Jest to okres w historii zamku obejmujący czasy od śmierci Bogusława XIV, poprzez okres władania szwedzkiego, aż do przejęcia przez władze pruskie (1720) i adaptację początkowo na cele rezydencji monarszej, a następnie administracji państwowej. Z późniejszych lat, z powodu wprowadzonej kanalizacji oraz systematycznej wywózki śmieci, pochodzi bardzo mało źródeł archeologicznych.

Kielich szklany. Fragment dużego kieliszka. Ma lejkowatą czaszę (zachowaną fragmentarycznie), masywną tralkę i prostą stopkę ze śladami przylepiaka. Został wykonany z bezbarwnego szkła. Powierzchnię pokrywa delikatna, opalizująca warstewka korozji. Znaleziony w wykopie budowlanym na dziedzińcu głównym przy wieży zegarowej, jest datowany  na XVIII wiek.

Kielich szklany. Fragment dużego kieliszka. Ma lejkowatą czaszę (zachowaną fragmentarycznie), masywną tralkę i prostą stopkę ze śladami przylepiaka. Został wykonany z bezbarwnego szkła. Powierzchnię pokrywa delikatna, opalizująca warstewka korozji. Znaleziony w wykopie budowlanym na dziedzińcu głównym przy wieży zegarowej, jest datowany  na XVIII wiek.

Kielich szklany. Fragment dużego kielicha w znacznym stopniu uszkodzonego. Ma lejkowatą czaszę (zachowaną fragmentarycznie), masywną tralkę przewężoną przy przejściu w czaszę i okrągłą stopkę (również mocno zniszczoną) z przylepianiem. Wykonano go z bezbarwnego szkła, którego powierzchnię pokrywa delikatna, opalizująca warstewka korozji. Został znaleziony w wykopie w piwnicy południowego skrzydła zamku. Pochodzi z XVIII wieku.

Kielich szklany. Fragment dużego kielicha w znacznym stopniu uszkodzonego. Ma lejkowatą czaszę (zachowaną fragmentarycznie), masywną tralkę przewężoną przy przejściu w czaszę i okrągłą stopkę (również mocno zniszczoną) z przylepianiem. Wykonano go z bezbarwnego szkła, którego powierzchnię pokrywa delikatna, opalizująca warstewka korozji. Został znaleziony w wykopie w piwnicy południowego skrzydła zamku. Pochodzi z XVIII wieku.

Ozdoba żelazna. Fragment ozdoby. Metaloplastyka wykonana z żelaza w postaci spirali wzbogaconej o motyw liścia lub pióropusza. Mogła mieć zastosowanie jako ozdobna krata montowana w oknach czy drzwiach. Prawdopodobnie pochodzi ze skrzydła menniczego zamku.

Ozdoba żelazna. Fragment ozdoby. Metaloplastyka wykonana z żelaza w postaci spirali wzbogaconej o motyw liścia lub pióropusza. Mogła mieć zastosowanie jako ozdobna krata montowana w oknach czy drzwiach. Prawdopodobnie pochodzi ze skrzydła menniczego zamku.

Naczynie ceramiczne – garnek. Gliniane garnki należą do kategorii źródeł najczęściej odkrywanych w nawarstwieniach kulturowych. Naczynia te, niezbędne w kuchni, stosunkowo szybko ulegały zniszczeniu i były zastępowane kolejnymi. Prezentowany egzemplarz ma wyraźnie widoczne okopcenie. Jest zdobiony rzędem stempelków pod szyjką. Tego typu naczynia znane są z okresu od końca XVI do początków XVIII stulecia. Uważa się je za wyroby lokalnych pomorskich warsztatów garncarskich.

Naczynie ceramiczne – garnek. Gliniane garnki należą do kategorii źródeł najczęściej odkrywanych w nawarstwieniach kulturowych. Naczynia te, niezbędne w kuchni, stosunkowo szybko ulegały zniszczeniu i były zastępowane kolejnymi. Prezentowany egzemplarz ma wyraźnie widoczne okopcenie. Jest zdobiony rzędem stempelków pod szyjką. Tego typu naczynia znane są z okresu od końca XVI do początków XVIII stulecia. Uważa się je za wyroby lokalnych pomorskich warsztatów garncarskich.

 Naczynie ceramiczne – trójnóżek zwany także rondelkiem. Niewielkie naczynie służące do przygotowywania bądź podgrzewania potraw. Bardzo dobrze nadawało się do parzenia różnego rodzaju naparów ziołowych. W odróżnieniu od innych rondelków, ten egzemplarz nie ma śladów oddziaływania wysokiej temperatury. Jest pokryty szkliwem tylko od strony wewnętrznej, od zewnątrz zdobioną go delikatne dookolne żłobki.

 Naczynie ceramiczne – trójnóżek zwany także rondelkiem. Niewielkie naczynie służące do przygotowywania bądź podgrzewania potraw. Bardzo dobrze nadawało się do parzenia różnego rodzaju naparów ziołowych. W odróżnieniu od innych rondelków, ten egzemplarz nie ma śladów oddziaływania wysokiej temperatury. Jest pokryty szkliwem tylko od strony wewnętrznej, od zewnątrz zdobioną go delikatne dookolne żłobki.

Naczynie ceramiczne – patelnia. Patelnia ceramiczna, podobnie jak dzisiejsze egzemplarze metalowe, służyła do smażenia i pieczenia potraw. To naczynie jest pozbawione nóżek umożliwiających ustawianie bezpośrednio w ogniu. Prawdopodobnie było umieszczane na żelaznej podstawce wstawianej do paleniska. Potwierdzeniem są wyraźnie widoczne okopcenia. Zarówno duży rozmiar, jak i związany z tym ciężar spowodowały konieczność zaopatrzenia patelni w rurkowaty, gliniany uchwyt oraz dodatkowo w duże, taśmowate ucho. Całe naczynie było barwione i szkliwione, przy czym strona wewnętrzna jest żółta, zewnętrzna – zielona. Patelnię można datować na XVII stulecie.

Naczynie ceramiczne – patelnia. Patelnia ceramiczna, podobnie jak dzisiejsze egzemplarze metalowe, służyła do smażenia i pieczenia potraw. To naczynie jest pozbawione nóżek umożliwiających ustawianie bezpośrednio w ogniu. Prawdopodobnie było umieszczane na żelaznej podstawce wstawianej do paleniska. Potwierdzeniem są wyraźnie widoczne okopcenia. Zarówno duży rozmiar, jak i związany z tym ciężar spowodowały konieczność zaopatrzenia patelni w rurkowaty, gliniany uchwyt oraz dodatkowo w duże, taśmowate ucho. Całe naczynie było barwione i szkliwione, przy czym strona wewnętrzna jest żółta, zewnętrzna – zielona. Patelnię można datować na XVII stulecie.

Naczynie ceramiczne – flasza. Baniasta flasza kamionkowa, służąca do przechowywania i transportu płynów, ma niewielką szyjkę i wąski wylew. Jest zaopatrzona w ucho ułatwiające przechylanie i przenoszenie. Brązową barwę nadała jej polewa tzw. solna.

Naczynie ceramiczne – flasza. Baniasta flasza kamionkowa, służąca do przechowywania i transportu płynów, ma niewielką szyjkę i wąski wylew. Jest zaopatrzona w ucho ułatwiające przechylanie i przenoszenie. Brązową barwę nadała jej polewa tzw. solna.

Naczynie ceramiczne – dzban. Ozdobne dzbany służące do przechowywania napojów zazwyczaj miały pękate brzuśce i wysmukłe szyje ułatwiające przelewanie płynów do innych naczyń. Taśmowate ucho umożliwiało podnoszenie i przenoszenie. Wnętrze prezentowanego dzbana  jest pokryte szkliwem, dzięki czemu naczynie było odporne na przesiąkanie. Strona zewnętrzna, wielobarwna, także była pokryta szkliwem. Ten charakterystyczny sposób zdobienia określa się mianem marmoryzowania – naśladowania struktury marmuru.

Naczynie ceramiczne – dzban. Ozdobne dzbany służące do przechowywania napojów zazwyczaj miały pękate brzuśce i wysmukłe szyje ułatwiające przelewanie płynów do innych naczyń. Taśmowate ucho umożliwiało podnoszenie i przenoszenie. Wnętrze prezentowanego dzbana  jest pokryte szkliwem, dzięki czemu naczynie było odporne na przesiąkanie. Strona zewnętrzna, wielobarwna, także była pokryta szkliwem. Ten charakterystyczny sposób zdobienia określa się mianem marmoryzowania – naśladowania struktury marmuru.

Naczynie ceramiczne – dzban. Dzban służył do przechowywania i podawania na stół napojów, co znakomicie ułatwiało nie tylko taśmowate ucho, lecz także wysmukła szyjka zakończona wychylonym dziubkiem. Naczynie jest obustronnie szkliwione, przy czym wnętrze jest jasno-, a powierzchnia zewnętrzna ciemnobrązowa.

Naczynie ceramiczne – dzban. Dzban służył do przechowywania i podawania na stół napojów, co znakomicie ułatwiało nie tylko taśmowate ucho, lecz także wysmukła szyjka zakończona wychylonym dziubkiem. Naczynie jest obustronnie szkliwione, przy czym wnętrze jest jasno-, a powierzchnia zewnętrzna ciemnobrązowa.

Naczynie ceramiczne – dzban. Prezentowany dzban jest bardzo zniszczony, brakuje całej górnej partii, co uniemożliwiło pełną rekonstrukcję. Uszkodzona jest także powierzchnia zewnętrzna, tylko miejscami zachowało się jasnozielone szkliwo oraz ozdobne żłobki w dolnej partii brzuśca. Pierwotnie dzban był zaopatrzony w ucho, z którego pozostał jedynie fragment doczepiony do brzuśca.

Naczynie ceramiczne – dzban. Prezentowany dzban jest bardzo zniszczony, brakuje całej górnej partii, co uniemożliwiło pełną rekonstrukcję. Uszkodzona jest także powierzchnia zewnętrzna, tylko miejscami zachowało się jasnozielone szkliwo oraz ozdobne żłobki w dolnej partii brzuśca. Pierwotnie dzban był zaopatrzony w ucho, z którego pozostał jedynie fragment doczepiony do brzuśca.

Naczynie ceramiczne – dzban. Prezentowany dzban jest bardzo zniszczony, brakuje całej górnej partii, co uniemożliwiło pełną rekonstrukcję. Uszkodzona jest także powierzchnia zewnętrzna, tylko miejscami zachowało się jasnozielone szkliwo oraz ozdobne żłobki w dolnej partii brzuśca. Pierwotnie dzban był zaopatrzony w ucho, z którego pozostał jedynie fragment doczepiony do brzuśca.

Naczynie ceramiczne – dzban. Prezentowany dzban jest bardzo zniszczony, brakuje całej górnej partii, co uniemożliwiło pełną rekonstrukcję. Uszkodzona jest także powierzchnia zewnętrzna, tylko miejscami zachowało się jasnozielone szkliwo oraz ozdobne żłobki w dolnej partii brzuśca. Pierwotnie dzban był zaopatrzony w ucho, z którego pozostał jedynie fragment doczepiony do brzuśca.

Naczynie ceramiczne – talerz. Talerz wykonany z białej glinki, zapewne w miejscowym warsztacie pomorskim. Wnętrze jest pokryte żółtawą polewą z malowanym ornamentem. W centralnej części dna znajduje się dekoracja w postaci okręgu wypełnionego skośną żółto-czarną kratką i motywami roślinnymi na brzegach. Pod rantem talerza zdobienie ograniczono do namalowania linii na przemian zielonych (szerszych) i brązowych (węższych). Jest to duży, bardzo głęboki talerz z zastawy stołowej używanej w czasach nowożytnych, najpewniej w 2. połowie XVII do początków XVIII wieku.

Naczynie ceramiczne – talerz. Talerz wykonany z białej glinki, zapewne w miejscowym warsztacie pomorskim. Wnętrze jest pokryte żółtawą polewą z malowanym ornamentem. W centralnej części dna znajduje się dekoracja w postaci okręgu wypełnionego skośną żółto-czarną kratką i motywami roślinnymi na brzegach. Pod rantem talerza zdobienie ograniczono do namalowania linii na przemian zielonych (szerszych) i brązowych (węższych). Jest to duży, bardzo głęboki talerz z zastawy stołowej używanej w czasach nowożytnych, najpewniej w 2. połowie XVII do początków XVIII wieku.

Naczynie ceramiczne – talerz. Talerz wykonany z białej glinki od strony wewnętrznej jest bardzo bogato zdobiony za pomocą wielobarwnej polewy pokrytej szkliwem. Całe dno pokrywają żółto-brązowo-zielone esy-floresy, przy krawędzi zaś zdobienie ma postać szerokiego, brązowego pasa z żółtymi plamami umieszczonymi w polach wydzielonych pionowymi, czerwonymi, potrójnymi kreskami. Jest to typ talerza głębokiego wchodzący w skład nowożytnej zastawy stołowej wyprodukowany na Pomorzu lub w Meklemburgii.

Naczynie ceramiczne – talerz. Talerz wykonany z białej glinki od strony wewnętrznej jest bardzo bogato zdobiony za pomocą wielobarwnej polewy pokrytej szkliwem. Całe dno pokrywają żółto-brązowo-zielone esy-floresy, przy krawędzi zaś zdobienie ma postać szerokiego, brązowego pasa z żółtymi plamami umieszczonymi w polach wydzielonych pionowymi, czerwonymi, potrójnymi kreskami. Jest to typ talerza głębokiego wchodzący w skład nowożytnej zastawy stołowej wyprodukowany na Pomorzu lub w Meklemburgii.

Naczynie ceramiczne – talerz. Głęboki talerz stanowiący element zastawy stołowej jest wyrobem miejscowym, wykonanym na Pomorzu. Wykonano go z żółtej glinki. Od strony wewnętrznej jest pokryty białym szkliwem z zielono-czarnym, malowanym ornamentem w postaci dookolnych pierścieni. W centralnej części dna, w szarym promienistym otoku, znajduje się sentencja dewocyjna: „Mein Gott, nun ist es wieder Morgen” [Mój Boże, teraz ponownie jest ranek]. Tekst został zaczerpnięty modlitewnika szkolnego z XVIII wieku. Identyczny talerz znaleziono w Kamieniu Pomorskim.

Naczynie ceramiczne – talerz. Głęboki talerz stanowiący element zastawy stołowej jest wyrobem miejscowym, wykonanym na Pomorzu. Wykonano go z żółtej glinki. Od strony wewnętrznej jest pokryty białym szkliwem z zielono-czarnym, malowanym ornamentem w postaci dookolnych pierścieni. W centralnej części dna, w szarym promienistym otoku, znajduje się sentencja dewocyjna: „Mein Gott, nun ist es wieder Morgen” [Mój Boże, teraz ponownie jest ranek]. Tekst został zaczerpnięty modlitewnika szkolnego z XVIII wieku. Identyczny talerz znaleziono w Kamieniu Pomorskim.

Wyrób ceramiczny – świecznik. Został wykonany z glinki żelazistej wypalającej się na kolor czerwonobrązowy. Składa się z dwóch kolistych, płytkich miseczek połączonych walcowatym trzonem. Świeczniki zazwyczaj były wykorzystywane do mocowania świec oświetlających pomieszczenia. W tym przypadku prawdopodobnie było możliwe także użycie knota zanurzonego w oliwie. Najpewniej do osadzenia knota służyły niewielkie „dziubki”, które są uformowane na krawędziach.

Wyrób ceramiczny – świecznik. Został wykonany z glinki żelazistej wypalającej się na kolor czerwonobrązowy. Składa się z dwóch kolistych, płytkich miseczek połączonych walcowatym trzonem. Świeczniki zazwyczaj były wykorzystywane do mocowania świec oświetlających pomieszczenia. W tym przypadku prawdopodobnie było możliwe także użycie knota zanurzonego w oliwie. Najpewniej do osadzenia knota służyły niewielkie „dziubki”, które są uformowane na krawędziach.

Naczynie ceramiczne – urynał (nocnik). Naczynie ceramiczne popularnie nazywane nocnikiem służyło zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych bez potrzeby wychodzenia na zewnątrz. Urynały najczęściej miały postać naczyń przysadzistych, szerokootworowych i były pokryte szkliwem, zaopatrzone w jedno ucho ułatwiające przenoszenie. Prezentowane naczynie pochodzi z 2. połowy XVII – XVIII wieku.

Naczynie ceramiczne – urynał (nocnik). Naczynie ceramiczne popularnie nazywane nocnikiem służyło zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych bez potrzeby wychodzenia na zewnątrz. Urynały najczęściej miały postać naczyń przysadzistych, szerokootworowych i były pokryte szkliwem, zaopatrzone w jedno ucho ułatwiające przenoszenie. Prezentowane naczynie pochodzi z 2. połowy XVII – XVIII wieku.

Naczynie ceramiczne – urynał (nocnik). Urynały – nocniki cechuje mała zmienność formy na przestrzeni kilku stuleci. Oprócz ceramicznych znane są także egzemplarze szklane. Ten nocnik został znaleziony w wypełnisku latryny zamkowej, do której wpadł najpewniej przypadkowo podczas opróżniania zawartości. Naczynie pochodzi z 2. połowy XVII lub XVIII wieku.

Naczynie ceramiczne – urynał (nocnik). Urynały – nocniki cechuje mała zmienność formy na przestrzeni kilku stuleci. Oprócz ceramicznych znane są także egzemplarze szklane. Ten nocnik został znaleziony w wypełnisku latryny zamkowej, do której wpadł najpewniej przypadkowo podczas opróżniania zawartości. Naczynie pochodzi z 2. połowy XVII lub XVIII wieku.